Waarom een sterke biologische klok essentieel is voor onze gezondheid
Dit weekend wordt de klok verzet. Ik heb er altijd veel last van. Zeker bij de zomertijd. Vaak ben ik de eerste dagen moe, wat gespannen en slaap slechter. Ik mis het uurtje echt! Eigenlijk een soort van mini jetlag.
Het verzetten van de klok gaat ieder jaar gepaard met veel discussie. Biologisch gezien is zo’n verandering eigenlijk helemaal niet zo goed voor onze gezondheid. En naar de zomertijd verschuiven ook niet. Waarom is dat zo? En waarom heeft de één er zoveel last van en de ander nauwelijks of helemaal niet? Ik ga het uitleggen én ik 5 tips voor een sterke biologische klok. Je zult je gelijk wat beter voelen!
Een sterk bioritme is belangrijk
Wie mij al een tijdje volgt op social media weet dat gezondheid en vitaliteit veel meer is dan alleen gezond eten en regelmatig bewegen. Een sterk bioritme door een sterke biologische klok geeft een belangrijke bijdrage aan onze vitaliteit en ons dagelijks welzijn.
Wat doet de biologische klok?
De biologische klok zorgt voor het ‘gelijk lopen’ van alle automatische processen in ons lichaam met de 24-uurs licht/donker cyclus. Ons lichaam moet weten wanneer het dag of juist nacht is. Overdag moeten er tenslotte andere processen plaatsvinden dan ’s nachts. Logisch dus dat - wanneer dit proces goed verloopt - we ons ook veel beter voelen.
Een verstoord bioritme
Aan de andere kant geeft een verstoorde biologische klok allerlei problemen zowel lichamelijke als psychisch. Van lastig, zoals bijvoorbeeld een jetlag tot ernstig. Denk dan aan depressie, diabetes, obesitas of kanker.
Hormonen en ons bioritme
Onze hormoonproductie en ook onze hormoongevoeligheid is onderhevig aan een 24 uurs-ritme. Deze wordt aangestuurd door…. jawel de biologische klok. Om een voorbeeldje te noemen: in de ochtend zijn onze cellen heel gevoelig voor insuline. Dat wil zeggen dat de alvleesklier maar een beetje insuline hoeft te maken om ervoor te zorgen dat de cellen suiker uit het bloed opnemen. Je lichaam kan daarom ’s ochtends het beste koolhydraatrijke voeding verwerken. Gedurende de dag neemt de insulinegevoeligheid van de cellen af en ’s avonds zijn je cellen het minst gevoelig voor insuline. De alvleesklier moet extra insuline produceren om de bloedsuikerspiegel na het eten in het gareel te houden. Laat op de avond eten betekent daarom dat je sneller dik wordt van je maaltijd!
Ook de productie van het groeihormoon kent eenmaal per dag een grote piek. Dat is drie a vier uur na een slapengaan. Deze ‘golf’ van het groeihormoon zorgt voor een goed herstel van je lichaam terwijl je slaapt. Erg belangrijk dus! Ik noem het ook in mijn blog over stress. Insuline remt echter de werking van groeihormoon en dus herstel je minder goed.
De klok verzetten
Grote zaken en kleine zaken - zoals bijvoorbeeld het verzetten van de klok - kunnen de biologische klok ontregelen. Ons systeem loopt dan niet meer in de pas met onze omgeving. En dat merk je!
Waarom heeft de één meer last van het verzetten van de klok dan de ander?
Zoals met alles in ons lichaam zijn er vele factoren die bepalen of je van een bepaald gegeven last hebt of überhaupt ervaart. Dat is ook zo met de gevoeligheid van de biologische klok. Gedeeltelijk is dit erfelijk bepaald. Maar ook bijvoorbeeld de mate van stress die je ervaart speelt een rol in de mogelijke ontregeling. Wat betreft de zomertijd-perikelen daar hebben de avondmensen (het late-type) over het algemeen meer last van dan de ochtendmensen. De avondmensen moeten al opstaan terwijl hun biologische klok echt nog aangeeft dat het nacht is. Voor de ochtendmensen speelt dit veel minder.
Het van slag zijn van de biologische klok is te merken aan bijvoorbeeld:
een verstoord slaap-waakritme
concentratieproblemen
verstoring van het eetpatroon
verstoring van de stoelgang, obstipatie of diarree
gebrek aan energie
hoofdpijn, prikkelbaarheid, stemmingswisselingen
5 tips voor een ijzersterk bioritme
Nu je weet waarom het zo belangrijk is om ijzersterk bioritme te hebben, kan ik je de volgende 5 tips geven:
Zorg voor (dag)licht in de ochtend en dan het liefste buiten. Je lichaam weet dan wanneer het ochtend is en weet dan dus automatisch ook dat het zo’n 12 uur later avond is. Je zult beter slapen!
Wees voorzichtig met (blauw) licht (beeldschermen) in de avond. Dim al je verlichting in de avond. Gebruik 2 uur voor het naar bed gaan geen beeldschermen meer. Of - ook goed - maak een wandeling in de schemering/donker. Je lichaam weet zo dat het avond/nacht is.
Beweeg voldoende overdag. Het liefst buiten, want dan pak je extra veel daglicht. Door in beweging te komen weet je lichaam ook dat het dag is.
Zoek een voor jouw passend ritme en houd je eraan. Bijvoorbeeld op vaste tijden naar bed gaan en ’s ochtends opstaan. Houd je er in het weekend ook aan. Je biologische klok is ‘dol’ op rust en regelmaat ;-)
Eet ’s avonds geen grote maaltijden. Eten is voor overdag! Hoe meer je ’s avonds eet hoe meer je biologische klok ‘denkt’ dat het dag is. Eet bovenal ’s avonds geen suiker (snelle koolhydraten) en zout. Beide zorgen ervoor dat je lichaam het signaal krijgt dat het tijd is voor actie. Als je gevoelig bent dan zal je lichaam in de war raken.
Meer weten over slaap tijdens de overgang?
In mijn Overleef De Overgang Methode (ODO-methode) is 1 video volledig gewijd aan slapen en daglicht in combinatie met de overgang. In deze video leer je hoe je je slaap tijdens de overgang verbetert en hoe het versterken van je biologische klok daar een grote rol in speelt. Er zitten veel praktische en haalbare tips in deze video!
De andere video’s gaan over het vrouwenlichaam, hormonen, overgangsklachten, darmen & voeding en stress & rustmomenten. Dit alles komt te samen in de allerlaatste video waarbij je je eigen overgangsrecept gaat maken.
Ook ontvang je diverse handige invulschema’s om je stress, voeding, slaap en daglicht in kaart te brengen. Die invulschema’s heb je nodig om de ingrediënten voor je overgangsrecept te bepalen.
De ODO-methode is praktisch en informatief tegelijk. Alles is wetenschappelijk onderbouwd en de adviezen zijn heel praktisch en haalbaar voor drukke vrouwen.
Je slaap en daglicht bijhouden in een handig GRATIS invulschema
Het kan handig zijn om je slaap en het aantal momenten dat je daglicht ‘binnenkrijgt’ bij te houden in een handige invulschema. Het invulschema is onderdeel van mijn Overleef De Overgang Methode (ODO-methode), maar is ook los daarvan te gebruiken om specifiek je slaap en daglicht in kaart te brengen.
Print dit gratis schema een paar keer en vul iedere ochtend in hoe jij hebt geslapen. En kleur een vakje in voor ieder kwartiertje daglicht die jij hebt gepakt. Je zult zien dat er een verband in zit.
Als je tegelijkertijd ook mijn invulschema’s over voeding, stress en rust invult, kun je ook zien of er een relatie tussen alle factoren is.